Zou het niet leuk zijn als het normaal was om te vragen hoe het met je tijd gaat.
En dat jij dan zegt: vandaag wel traag als een soort kabbelend beekje.
En ik dan antwoord: bij mij is ie net weggewaaid.
Kunnen we tijd ook ervaren zonder ons concept van tijd: zonder seconden, minuten, uren, dagen, weken, maanden, jaren?
Volgens Immanuel Kant (1724-1804) niet: we richten ons verstand niet naar de werkelijkheid, de werkelijkheid richt zich naar ons verstand. We kunnen de werkelijkheid niet anders zien dan gestructureerd in ruimte en tijd. Dit wordt ook wel 'de Copernicaanse revolutie' van Kant genoemd.
Ik ga dit proberen te verduidelijken aan de hand van - misschien heb je er nog wel eentje in de kelder staan - een sjoelbak. Zo'n houten bak met schijven die door een aantal poorten aan het eind van de bak geschoven moeten worden.
Het deel achter de poorten is ons bewustzijn, de 'fenomenale' werkelijkheid. Het deel voor de poorten is de 'noumenale' werkelijkheid, de werkelijkheid zoals hij werkelijk is. De poorten zijn de door ons bedachte concepten. De schijven zijn de indrukken van buitenaf. Alleen de indrukken (schijven) die in een van onze concepten (poorten) passen, dringen door tot ons bewustzijn (het deel na de poorten). Tijd is een van deze poorten.
Nu is het heel verleidelijk om na te denken over hoe het deel voor de poorten eruit ziet: wat de indruk van tijd is voordat het door onze poort van tijd heengaat. Maar wat wij ervaren zit nu eenmaal achter de poorten, dit kunnen wij dus niet weten.
Wat we wel kunnen doen, is het systeem een beetje verwarren. Vraag bijvoorbeeld eens aan iemand hoe het met zijn tijd is. Diegene zal je verward aankijken. Hoe het met mijn tijd is?!, zie je hem denken. In zijn hoofd slaat de sjoelbak op hol, maar.. maar.. welke poort moet ik hiervoor gebruiken? Schuif vervolgens gelijk nog een schijf erachteraan: 'En hoe is het met je ruimte?' Nu wordt het pas echt lachen. Met mijn ruimte?! Uhm... uhm... Zijn ogen schieten heen en weer. Uit zijn oren komt rook.
En jij? Jij wint met sjoelen.